-Chora Monastery-
A Statement of the Vienna Chapter of the American Hellenic Educational Progressive Association (AHEPA) 

It is with great concern and disappointment that we read the news about the conversion of the important Byzantine monument of the Church of the Holy Savior at Chora (also known as Kariye Museum) into a mosque despite its status as part of UNESCO’s World Heritage sites located in Istanbul as a result of a decision of the Turkish government implemented on 06.05.2024.

While the history of the edifice goes back to the 6th century, the Chora Church is mostly renowned for its unique iconographic mosaics and frescoes decorating the church that represent the best sample of the so-called Palaiologan Renaissance period of the early 14th century. The church was converted into a mosque circa fifty years after the Ottoman conquest of Constantinople. During this period the Chora masterpieces were partially covered by plaster. In 1945 the monument turned into a museum and from 1947 onwards the Byzantine Institute of America (and later the Dumbarton Oaks Field Committee) began the conservation of Chora, cleaning the mosaics and frescoes and restoring the building. In its function as a museum Chora’s treasures were accessible to a wider public.

In 2020, a month after the official conversion of Hagia Sophia into a mosque, a presidential edict ordered the same for Chora church. Since 2020 the Chora Museum remained shut and it is only a couple of weeks ago that its opening for Muslim prayer was announced.

This news is a cause of distress both regarding the future fate of the historical building and its superb artefacts  as well as the quality of cultural respect and religious freedom within the Republic of Turkey. As the recent Hagia Sophia conversion into a mosque showcased, the loss of the museum status for these monuments goes along with overcrowding, damages of the buildings and deficient preservation of the historic artefacts. Most importantly, in a metropolis in which Muslim shrines abound the conversion of Chora church (like the previous one of Hagia Sophia) appears to be a revanchist policy of the Turkish state that is totally alien to the values of cultural respect held by the international community.

As AHEPA – Vienna we appeal to all international and cultural and state agents to intervene in order to reverse the conversion of both Hagia Sophia and the Chora Church and to restore their previous status as museums in which the Byzantine and Orthodox origins of the monuments are preserved and presented in accordance with the standards that are applied worldwide in all similar cases.

Mit großer Besorgnis und Enttäuschung haben wir die jüngsten Berichte vernommen, wonach am 06.05.2024 die türkische Regierung entschlossen hat , die Kirche des Heiligen Erlösers in Chora (auch bekannt als Kariye-Museum) in Istanbul, ein wichtiges byzantinisches Denkmal, trotz seines Status als UNESCO-Welterbestätte in eine Moschee umzuwandeln.

Während die Geschichte des Gebäudes bis ins 4. Jahrhundert zurückreicht, ist die Chora-Kirche vor allem für ihre einzigartigen ikonografischen Mosaike und Fresken bekannt, welche das beste Beispiel der sogenannten “paläologischen Renaissance-Periode” des frühen 14. Jahrhunderts darstellen. Die Kirche wurde etwa fünfzig Jahre nach der osmanischen Eroberung Konstantinopels in eine Moschee umgewandelt; in dieser Zeit wurden die Chora-Meisterwerke teilweise mit Gips bedeckt. 1945 wurde das Denkmal in ein Museum umgewandelt und ab 1947 begann das Byzantine Institute of America (und später das Dumbarton Oaks Field Committee) mit der Erhaltung von Chora, der Reinigung der Mosaike und Fresken und der Restaurierung des Gebäudes. In seiner Funktion als Museum waren die Schätze Choras seither einer breiteren Öffentlichkeit zugänglich.

Im Jahr 2020, einen Monat nach der offiziellen Umwandlung der Hagia Sophia in eine Moschee, ordnete ein Erlass des Präsidenten dasselbe für die Chora-Kirche an. Seit 2020 ist das Chora-Museum geschlossen und erst vor wenigen Wochen wurde seine Öffnung für muslimische Gebete bekannt gegeben.

Diese Nachricht gibt Anlass zur Sorge, sowohl hinsichtlich des zukünftigen Schicksals des historischen Gebäudes und seiner großartigen Artefakte als auch hinsichtlich der Qualität des kulturellen Respekts und der Religionsfreiheit in der türkischen Republik. Wie die jüngste Umwandlung der Hagia Sophia in eine Moschee gezeigt hat, geht der Verlust des Museumsstatus dieser Denkmäler mit Überfüllung, Schäden an den Gebäuden und einer mangelhaften Erhaltung der historischen Artefakte einher. Am wichtigsten ist, dass in einer Metropole, in der viele muslimische Heiligtümer vorhanden sind, die Umwandlung der Chora-Kirche (wie die vorherige der Hagia Sophia) eine revanchistische Politik des türkischen Staates zu sein scheint, der die Werte der internationalen Gemeinschaft bezüglich des kulturellen Respekts völlig fremd sind.

Als AHEPA – Wien appellieren wir an alle internationalen, kulturellen und staatlichen Akteure, einzugreifen, um die Umwandlung sowohl der Hagia Sophia als auch der Chora-Kirche rückgängig zu machen und ihren früheren Status als Museen wiederherzustellen, in denen die byzantinischen und orthodoxen Ursprünge der Denkmäler bewahrt werden und gemäß jenem Standard dargestellt werden, die weltweit in allen vergleichbaren Fällen gelten.

Με έντονο προβληματισμό και βαθειά απογοήτευση παρακολουθούμε τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με την μετατροπή του σημαντικού βυζαντινού μνημείου της εκκλησίας του Αγίου Σωτήρος στη Χώρα (γνωστό και ως Μουσείο Kariye) στην Κωνσταντινούπολη σε τζαμί, παρά το γεγονός ότι αυτό αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO αλλά και ένα οικοδόμημα τεράστιας πολιτιστικής αξίας.

Παρόλο που η πρώιμη ιστορία της Μονής της Χώρας πηγαίνει πίσω στον 6ο αιώνα, το υπάρχον μνημείο είναι κυρίως γνωστό για τα μοναδικά αγιογραφικά ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες τα οποία διακοσμούν την εκκλησία και τα οποία αντιπροσωπεύουν το λαμπρότερο δείγμα της της Παλαιολόγειας Αναγέννησης των αρχών του 14ου αιώνα. Η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί πενήντα περίπου χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς και πολλά από τα αριστουργήματα του εσωτερικού της Χώρας καλύφθηκαν εν μέρει με γύψο. Το 1945 το μνημείο μετατράπηκε σε μουσείο και από το 1947 και μετά το Βυζαντινό Ινστιτούτο Αμερικής (και αργότερα η Επιτροπή Πεδίου Dumbarton Oaks) ανέλαβε τη συντήρηση του μνημείου, καθαρίζοντας τα ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες και αναστηλώνοντας το κτήριο. Στο πλαίσιο της λειτουργίας της ως μουσείου, οι θησαυροί της Χώρας ήταν προσβάσιμοι στο ευρύτερο κοινό και στην επιστημονική κοινότητα.

Το 2020, ένα μήνα μετά την επίσημη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ένα διάταγμα του Προέδρου της Τουρκίας προέβλεπε την ίδια μοίρα και για το Μουσείο της Μονής της Χώρας. Από το 2020 το Μουσείο παρέμενε κλειστό στους επισκέπτες και μόλις πριν από μερικές εβδομάδες (και συγκεκριμένα την 06.05.2024) αποφασίστηκε το εκ νέου άνοιγμα του πρώην ορθόδοξου ναού για να χρησιμοποιηθεί ως χώρος προσευχής για τη μουσουλμανική πλειοψηφία της Κωνσταντινούπολης.

Αυτή η είδηση μάς προκαλεί ανησυχία τόσο για τη μελλοντική τύχη του ιστορικού κτηρίου και των θαυμάσιων έργων τέχνης εντός αυτού, όσο και για το επίπεδο του πολιτιστικού σεβασμού των ιστορικών χώρων και της θρησκευτικής ελευθερίας στη Δημοκρατία της Τουρκίας. Όπως έδειξε η πρόσφατη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, η αφαίρεση του καθεστώτος του μουσείου για αυτά τα μνημεία συνοδεύεται από ανεξέλεγκτο συνωστισμό επισκεπτών, φθορές στα κτήρια και ελλιπή συντήρηση των ιστορικών τεχνουργημάτων. Επιπλέον είναι εξίσου σημαντικό είναι να λάβουμε υπόψη ότι σε μια μητρόπολη όπου αφθονούν τα μουσουλμανικά τεμένη η μετατροπή της εκκλησίας της Χώρας (όπως η προηγούμενη της Αγίας Σοφίας) φαίνεται να είναι μια ρεβανσιστική πολιτική του τουρκικού κράτους που είναι εντελώς ξένη προς τις αξίες του πολιτιστικού σεβασμού όπως αυτές εκφράζονται από τη διεθνή κοινότητα.

Ως AHEPA – Βιέννης καλούμε όλους τους διεθνείς και πολιτιστικούς και κρατικούς φορείς να παρέμβουν για να ανατραπεί η μετατροπή τόσο της Αγίας Σοφίας όσο και της Χώρας και να αποκατασταθεί η προηγούμενη ιδιότητά τους ως μουσείων εντός των οποίων συντηρούνται και αναδεικνύονται τα στοιχεία εκείνα τα οποία παραπέμπουν στη  βυζαντινή και ορθόδοξη προέλευση των μνημείων σύμφωνα με τις προδιαγραφές που εφαρμόζονται παγκοσμίως σε όλες τις παρόμοιες περιπτώσεις.